Skip to content

11. Arkoza Kwaczalska

Jest ona jednym z eksponatów Ekomuzeum osobliwości geologiczno-przyrodniczych Jury. Arkoza składa się z osadów rzecznych, gromadzonych pod koniec okresu karbońskiego (285 mln lat temu) w warunkach półsuchego klimatu. Jest rodzajem gruboziarnistego piaskowca, głównie kwarcowego Piaskowce arkozowe zawierają znaczną domieszkę skaleni, zlepieńce, czerwone łupki i mułowce. W arkozie występują unikatowe skrzemieniałe pnie drzew szpilkowych rosnących ok. 220 mln. lat temu czyli w okresie karbonu górnego. Ich tkanki zostały zastąpione przez krzemionkę i w tej postaci dotrwały do naszych czasów. Powszechnie zwane są araukariami ze względu na pokrewieństwo z istniejącymi jeszcze dziś drzewami o tej nazwie. Określa się je mianem rodzajowym Dadoxylon. Pnie występujące w arkozie kwaczalskiej spotyka się zawsze jako leżące kłody, całkowicie skrzemieniałe. Są one pozbawione gałęzi i korzeni i wykazują objawy wstępnego gnicia, które zachodzić musiało jeszcze przed procesem skrzemionkowania drewna. Przypuszczać można że dawne araukarie nie rosły na terenie gromadzenia się osadów arkozy, lecz były doń donoszone wraz z masami zwietrzelin skalnych przez rzeki spływające z gór okalających basen Zagłębia. Góry te znajdowały się prawdopodobnie w obszarze położonym na południe od dzisiejszego rejonu chrzanowskiego i obecnie są one ukryte pod Karpatami. Odsłonięte stanowiska arkozy kwaczalskiej, dobrze widoczne w licznych wąwozach zbudowanych z piaskowca wcinających się głęboko w zbocza obu Kamionek są niezwykle atrakcyjnym miejscem pieszych wędrówek. Wąwozy o stromych zboczach są nieodłączną częścią krajobrazu Kwaczały.

Kwaczała